مذاكرات مسقط يادآوري‌كننده ديدارهايي است كه در ارديبهشت سال 1393بين كارگزاران راهبردي و سياست خارجي ايران و آمريكا برگزار شد؛ مذاكراتي كه در آن مقطع زماني انعكاس رسانه‌اي و مطبوعاتي محدودي در ايران داشت.مذاكرات 8 نوامبر درباره موضوعاتي ازجمله ذخاير هسته‌اي ايران، تعداد سانتريفيوژ‌ها، روند كاهش تحريم‌ها و چگونگي به‌كارگيري نسل جديد سانتريفيوژهاي هسته‌اي انجام خواهد شد كه در دور هشتم مذاكرات به نتيجه‌اي نرسيده بود.
در اين دوران تاريخي رقابت‌هاي انتخاباتي ميان‌دوره‌اي مجلس سنا، انتخابات ايالتي براي 43فرماندار و همچنين انتخابات مجلس نمايندگان آمريكا در حال انجام است. گروه‌هاي رقيب تلاش دارند تا زمينه‌هاي لازم براي دستيابي به افكار عمومي براي پيروزي انتخاباتي را از طريق برجسته‌سازي موضوعاتي مانند فعاليت هسته‌اي ايران و همچنين تحولات خاورميانه پيگيري كنند.
از آنجايي كه اراده دولت ايران و آمريكا بر حل مسالمت‌آميز اختلافات موجود است و به‌رغم اينكه چنين فرايندي نيازمند دستيابي به توافق منصفانه براي دوطرف خواهد بود، از اين‌رو فضاي اجتماعي و انتخاباتي آمريكا مي‌تواند محدوديت‌هايي را براي رويكرد اعتدال‌گرا به‌وجود آورد. مهم‌ترين دغدغه تيم مذاكره‌كننده ايراني آن است كه از خطوط قرمز تعيين شده خارج نشوند. تيم مذاكره‌كننده نيز در ديدار با مقامات آمريكايي بر اين موضوع تأكيد داشته است كه مذاكرات بايد براي حل موضوع و بحران هسته‌اي انجام گيرد، نه آنكه زمينه توافقات ناپايدار را به‌وجود آورد.
ايران تلاش دارد تا زمينه پايان دادن به تحريم‌هاي هسته‌اي را به‌وجود آورد درحالي‌كه مقامات آمريكايي در اين ارتباط اما و اگرهاي زيادي را به‌كار گرفته‌اند. از يك سو مقامات آمريكايي به‌جاي برطرف‌كردن تحريم‌ها و پايان بخشيدن به محدوديت‌هاي اقتصادي از تعليق مرحله‌اي نام برده‌اند؛ تعليق مرحله‌اي بخشي از واقعيت‌هاي رفتار سياست خارجي آمريكا در برخورد با كشورهايي است كه در معرض تحريم قرار مي‌گيرند. از آنجايي كه كنگره آمريكا بسياري از اين تحريم‌ها را اعمال كرده، بنابراين برطرف‌كردن آن نيازمند مصوبه كنگره خواهد بود.
اگرچه مذاكرات مسقط ماهيت سياسي دارد اما اجراي آن بستگي به روندهاي كارشناسي خواهد داشت كه از دوشنبه 17نوامبر در وين آغاز شده و براي مدت يك هفته ادامه خواهد داشت. مهم‌ترين هدف ايران از مذاكرات را بايد پايان بخشيدن به تحريم‌ها دانست، درحالي‌كه مهم‌ترين هدف آمريكا از مذاكرات مسقط را بايد در اهدافي جست‌وجو كرد كه باراك اوباما در آخرين روزهاي سپتامبر به‌عنوان ديپلماسي پيشگيرانه از آن نام برده است. ديپلماسي پيشگيرانه معطوف به شرايطي است كه زمينه‌هاي لازم براي بي‌اثر‌سازي قابليت هسته‌اي ايران را به‌وجود مي‌آورد.
- استاد علوم سياسي دانشگاه تهران
نظر شما